Văn và Ăn

Văn và Ăn

Sáng nhâm nhi ly cà phê mình lại lẩn thẩn nghĩ ngợi:

Trong chữ Văn có chữ Ăn. Ăn cái gì, Ăn như thế nào là vấn đề Văn hoá. Mỗi dân tộc có một cách ăn khác nhau tùy theo phong tục, giàu nghèo và trình độ Văn hoá.

Nghĩ cũng lạ với chữ Việt mình. Chỉ một chữ Văn và Ăn thôi ta đã có vô số ngữ nghĩa. Vì nó độc âm nên biến hoá như trò ảo thuật. Tung hứng tùy thích từ người ko biết chữ đến giới cầm bút. Từ anh thợ cầy đến anh thi phú. Như Văn minh, Văn chương, Văn khoa, văn khố, Văn tự, Văn nô, Văn học, Văn hoá v.v
Văn hoá thì khu phố nào cũng là khu phố Văn Hoá, cả nước có Văn hoá, có thời gian gọi là Văn hoá loa phường. Hẻm hóc nào cũng là hẻm Văn hoá vì có những gia đình Văn hóa ko chê vào đâu được. Cũng tiết hạnh khả phong hay dũng sỹ diệt Mỹ bên cạnh ảnh lãnh tụ anh minh chứ thua kém gì thời phong kiến?

Trong chữ Văn lại có chữ Ăn. Ăn thì thật đa dạng, phong phú, cũng biến hoá ko chê vào đâu được. Tỷ như Ăn chơi, Ăn nhậu, Ăn ở, Ăn uống, Ăn tiệc, Ăn cỗ, Ăn cưới, Ăn độn, Ăn dặm, Ăn nhanh, Ăn chậm, Ăn chực, Ăn chạy, Ăn chay, Ăn mặn, Ăn sống nuốt tươi, Ăn xổi ở thì. Có bạn nhắc Ăn sương, Ăn ngủ, Ăn nằm (với nhau) nữa!
Và chỉ cần thêm cơm, phở, bún, cháo, thịt, tôm, cá vào là ko kể xiết, kể ko hết. Nhưng ông Ăn chả bà Ăn nem lại là chuyện khác, rất riêng tư, ai Ăn người nấy biết! Ko khéo thì Ăn đấm, Ăn đòn.

Lại còn thích Ăn, thèm Ăn, tham Ăn, háu Ăn, cho gì Ăn nấy như thời tem phiếu. Có nơi vừa Ăn vừa bị chửI, bị mắng vẫn cúi mặt Ăn ngon lành như không.
Chưa hết, ta còn có Ăn cướp, Ăn cắp, Ăn gian, Ăn xén, Ăn bớt, Ăn trộm, Ăn hại, Ăn vạ, Ăn hối lộ, Ăn tiền, Ăn hiếp, Ăn mày, Ăn xin, Ăn bẩn, Ăn không chừa thứ gì của bọn quan tham, và một cụm từ mới... Ăn mày dĩ vãng. Rất hay, rất đúng!

Bao giờ thì mới biết Ăn năn?

Đấy! tiếng Việt thật phong phú và siêu hạng. Nếu nước Việt là một siêu cường kinh tế phát triển thì có thể một ngày nào đó ta sẽ có giải Nobel văn chương.
Mình chợt nhớ tới trang mạng của cố nhà văn dịch giả Phan Huy Đường (1945 - 2019) trang "Ăn Mày Văn Chương". Trên dấu tay của ông có ghi:
"Muốn viết văn, phải ăn mày văn chương hết nước! hehe".

PS/ Viết thêm vài câu với sự góp ý của bạn bè.
PN 22/4/24