Paris có gì lạ không em

 

Paris có gì lạ không em.

Paris có gì lạ không em
Mai anh về giữa bến sông Seine
Anh về giữa một giòng sông trắng
Là áo sương mù hay áo em
(NS)

Mùa hè năm ấy, chuyến xe lửa Bruxelles - Paris chầm chậm vượt qua những cánh đồng mênh mông lúa vàng và cỏ cháy. Bên ngoài, cảnh sắc lướt qua theo ánh sáng ban mai thật đẹp suốt quãng đường xuôi về Nam, và chỉ vài tiếng đồng hồ sau, con tàu đã qua biên giới cập bến nước Pháp.
Mình đặt chân đến Paris lần đầu tiên trong đời vào một mùa hè nắng nóng năm 1972. Thủ đô ánh sáng văn minh Châu Âu đã nghe tên từ lâu, từ thuở còn bé. Cũng chỉ định ghé thăm cho biết với thiên hạ, đi đó đi đây, tiện tìm việc kiếm tiền thêm ăn học. Nhưng sau khi tìm hiểu, thăm thú vài nơi, mình thấy cuộc sống ở Pháp rất phong phú hấp dẫn nên đã quyết định ở lại nơi này. Bỏ thành phố Liège êm đềm lại sau lưng bên kia biên giới. Liège là nơi mình du học từ hai năm trước, Liège rất lý tưởng để sống an nhàn khi sắp về hưu, hay vui vầy với những cuộc tình chân chất tỉnh lẻ.
Thuở ấy, đa số sinh viên nhà nghèo du học đều làm thêm mùa hè kiếm tiền theo thời vụ, ai thuê gì làm nấy nên thường sang Pháp du lịch cầu may.
Paris mùa hè xe cộ dân cư đông đúc, ồn ào náo nhiệt khiến mình bỡ ngỡ, ngạc nhiên, khác hẳn với xứ Bỉ thanh bình yên tĩnh.
Ngược lại, không gian sống của Paris rộng mở, lưu luyến níu chân lữ khách với những cà phê góc phố, với những quãng đường quanh co cây lá ươm màu trời xanh bát ngát, cùng với kiến trúc cổ xưa chạm trổ tinh vi. Paris lôi cuốn, gợi mở những ước vọng của tuổi trẻ và từ lâu đã vang danh ngã tư văn hoá của thế giới.
Nơi nào cũng có thể bắt gặp những dấu chân tên tuổi từng đi qua, bảng lưu niệm rải rác họ tên đã từng sống qua đây và đã cống hiến điều gì đó cho nhân loại, kế cả những tên tội phạm chiến tranh diệt chủng như Polpot, Ieng Sary v.v
Những trường phái nghệ thuật thơ văn, hội hoạ, điêu khắc phần lớn đều phát xuất từ nơi này. Paris với vẻ đẹp duyên dáng đầy dấu tích lịch sử là vì thế.
Nói về vẻ đẹp xa hoa lộng lẫy của thành phố này thì viết ngàn trang chưa hết. "Ngày rời Paris em đã để quên con Tim" vì vậy chăng?
Nhưng thực sự mình cảm thấy Paris là một thành phố "Ở với người". Sinh động cả tinh thần lẫn vật chất. Cả ẩm thực lẫn thời trang, giải trí, điện ảnh, lầu xanh, đèn đỏ, rượu vang v.v
Nó có khả năng thu hút, dung nạp mọi ý tưởng sáng tạo của thời đại. Nó có khả năng thâu nhận mọi khác biệt màu da và chính kiến chính trị tôn giáo. Là thiên đường của tự do tư tưởng. Là đất sống của mọi thứ chủ nghĩa đương đại: Hiện sinh, Phát xít, Cộng sản... Đã có một thời trí thức thiên tả mọc lên như nấm sau mưa, sau cuộc nổi dậy của sinh viên Pháp tháng năm 68 thế kỷ trước. Thời khẩu hiệu của tuổi trẻ "cấm được cấm" "Interdit d'interdire". Với "Make love not war", Hippy, Woodstock.
Những năm đầu thập niên 70. Ngoài 20 tuổi, mình còn ngây thơ nhẹ dạ, nhiều mơ mộng viển vông, mình thích đọc sách, thèm trải nghiệm và hiểu biết nên đã quyết định trụ lại Paris, vì cho rằng đây là đất nước giầu chất liệu sống phong phú như trong tiểu thuyết của Balzac, Hugo hay Sartre, Malraux v.v. Hoặc có lẽ chỉ đơn giản yêu chuộng Tự Do Công bằng của tuổi mới biết vào đời ?
Và mình đã sống qua một thời trai trẻ đầy khó khăn, lao động từ đầu óc đến tay chân, từ chạy bàn đến bỏ báo, từ gác đêm trạm xăng đến gác ngày thư viện, quen biết đủ mọi hạng người phe phái, nếm đủ mùi vị một kiếp di dân á châu nhược tiểu. Nhưng cũng may học hành tử tế đâu vào đó, để xây dựng được một cuộc sống khá ổn định, thú vị trên đất nước xa xôi này ... Cuối cùng trụ lại đây cũng bằng nửa cuộc đời.
Dài hơn cả cuộc chiến tranh tương tàn Nam Bắc.

Paris có gì lạ không em
Mai anh về mắt vẫn lánh đen
Vẫn hỏi lòng mình là hương cốm
Chả biết tay ai làm lá sen
(NS)

Bao nhiêu nước đã trôi qua sông Seine dưới chân cầu Mirabeau? Bao nhiêu ký ức còn đọng lại trên thành phố này như quê hương thứ hai. "J'ai deux amours, mon pays et Paris" của Josephine Baker. Với "Ne me quitte pas" của Jacques Brel. Cũng nhớ như nhớ Sài Gòn một thuở.
Dễ đi khó về!

Khi mới đặt chân đến Pháp, nửa thế kỷ trước mình đã tình cờ gặp một chàng trai trẻ tại trụ sở Tổng Hội Sinh Viên miền Nam thuở đó. Trên căn gác nhỏ một quán ăn ở phố Monge. Một thanh niên trên dưới 30 tuổi, gầy gò, đầu hói bóng nhẵn ăn nói rất lịch sự và cho mình một danh sách địa chỉ Đại học để ghi tên. Điều kiện cần thiết để ở lại Pháp là đi học, có thẻ cư trú hàng năm, và tự lo liệu được cuộc sống. Anh ta đã nhiệt tình chỉ dẫn cho mình những điều cơ bản phải làm nếu muốn ở lại Paris sinh sống.
Đặc biệt anh có một cái bớt màu nâu đỏ khá lớn trên trán làm mình nhớ mãi. Cũng gặp trò chuyện cà phê vài lần sau đó. Nhưng thật bất ngờ khi nghe tin anh đã là người bị bắt cùng một nhóm người, khoảng mười năm sau biến cố 30/4/75, với vũ khí đạn dược do Trung cộng tiếp tế. Anh là Trần Văn Bá tức "Bá đầu đỏ", và đã bị xử bắn cùng vài đồng đội đầu năm 1985. Năm anh 40 tuổi. Vì tội phản quốc và làm gián điệp?
Một định mệnh lịch sử?
Anh chính là con trai chính khách Trần Văn Văn, bị ám sát chết năm 1966 tại Sài Gòn thời Đệ Nhị Cộng Hoà.
.....
Paris có gì lạ không em?
Mai anh về em có còn ngoan
Mùa xuân hoa lá vương đầy ngõ
Em có tìm anh trong cánh chim?
Anh sẽ cầm lấy đôi bàn tay
Tóc em anh sẽ gọi là mây
Ngày sau hai đứa mình xa cách
Anh vẫn được nhìn mây trắng bay
(thơ Nguyên Sa)

PN Sg 3/9/24
(Còn tiếp)