Những Bước Chân Thiện Lành
Xã hội càng nhố nhăng ô trọc, nhiễu nhương khó sống thì càng có nhiều người muốn đi tu, mong được an yên thoát tục. Không theo đạo này thì theo đạo khác: Phật giáo Nam tông, Bắc tông, Cao Đài, Hòa Hảo, Tin Lành, Công giáo… Mỗi người đều có quyền chọn cho mình một con đường tâm linh. Tự do tín ngưỡng là quyền tự nhiên, bình thường trong bất kỳ quốc gia nào tôn trọng con người. Ai muốn tu thì tu, tu chùa hay tu tại gia, tu áo nâu hay áo trắng, cũng đều là sự lựa chọn đáng được tôn trọng. (Trừ những xứ thần quyền như Hồi giáo chính thống, nơi không được phép khác đạo.)
Ở Ấn Độ, ta thấy có những tu sĩ khỏa thân hoàn toàn, không mảnh vải che thân, sống lang thang khất thực giữa đường phố, mà chẳng ai nhìn ngó, trừ vài đứa trẻ hiếu kỳ chạy theo. Còn ở Việt Nam, người muốn tu hành theo lối buông bỏ tất cả — kể cả thân mạng — lại không dễ dàng chút nào.
Hành giả Minh Tuệ là một ví dụ hiếm hoi. Một thanh niên trẻ không tu chùa, không theo giáo hội, chỉ tu tập theo Phật giáo Nguyên thủy, hành trì khổ hạnh đầu đà: chỉ ăn một bữa mỗi ngày, ngủ ngồi ở nghĩa địa, đầu trần chân đất, không nhận tiền, không tụng kinh giảng pháp, không cạo trọc cầu danh. Sư đã âm thầm hành cước từ Nam chí Bắc... Và qua tận Ấn độ. Khi hình ảnh vị tu sĩ gầy gò, y áo vá chằng vá đụp, ôm bình bát làm từ lõi nồi cơm điện xuất hiện khắp mạng xã hội, nổi tiếng thế giới thì công chúng mới xôn xao. Hành giả Minh Tuệ bất ngờ nổi lên giữa cuộc đời bát nháo đầy bất công ngang ngược này — như một cơn gió lạ. Người ta bàn tán, người ta tranh cãi. Người ta ủ mưu lập kế bôi xấu hãm hại. Người ngưỡng mộ thì xem sư như Phật sống. Người thù ghét thì mỉa mai gọi là “thằng ba trợn”, là “phá đạo”, là “không ai công nhận”. Thậm chí có vị cao tăng quốc doanh còn lên tiếng đả kích không tha!
Nhưng dân thì có mắt. Đặc biệt khi sư đi qua tỉnh Nghệ An – mảnh đất nổi tiếng cách mạng – hàng trăm người dân đã tràn ra đường cung kính quét lối cho sư đi qua, như thể nghênh đón một vị thánh sống. Hình ảnh chưa từng thấy vài chục năm trở lại đây, kể từ thời Sư Minh Đăng Quang – người cũng hành cước rồi… mất tích.
Tại sao một người chỉ đi chân đất, không rao giảng, không làm lễ, không xin tiền lại có thể khiến quần chúng kính trọng đến vậy?
Câu trả lời có lẽ nằm ở niềm tin đã mòn mỏi của con người hôm nay. Một xã hội mà đạo và đời đều bị thương mại hoá, nơi chùa chiền mọc lên như siêu thị, tượng Phật dát vàng nhưng lòng người mê muội, dị đoan mê tín, nơi giáo hội độc quyền lời Phật, còn sư thầy cũng trở thành doanh nhân. Trong bối cảnh ấy, hình ảnh Minh Tuệ như một phản chứng sống động, một vết xước thiêng liêng trên mặt phẳng đạo đức đang bị làm lu mờ bằng hình thức và quyền lực.
Cũng vì thế, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã ra thông cáo không công nhận Minh Tuệ là tu sĩ Phật giáo. Họ bảo không có hồ sơ, không có thầy chứng giới, không nằm trong hệ thống. Nhưng Phật Thích Ca xưa kia có khai hồ sơ ở giáo hội nào đâu? Giác ngộ đâu cần đóng dấu?
Phải chăng vì sư Minh Tuệ không xin tiền cúng dường của bá tánh? Không đi tụng đám cưới, đám giỗ, không nhận vàng mã, không dùng micro? Hay vì sư không chịu “xin phép” trước khi tụng kinh và tu học? Không chịu tu đúng quy trình, đúng hình thức, đúng màu áo?
Nếu mọi sự thật đều phải có... giấy phép thì chẳng khác nào niềm tin cũng phải qua kiểm duyệt.
Cũng có thể, sự hiện diện thầm lặng mà chân thực của sư đã đụng đến điều nhức nhối nhất của xã hội này: rằng người tử tế, người sống đúng với đạo, không còn chỗ đứng. Rằng càng giản dị, càng bị nghi ngờ. Càng thật lòng, càng bị xem là lập dị. Càng không cần gì, càng bị coi là nguy hiểm.
Một hiện tượng xã hội đặc biệt, một con người thật giữa thời buổi giả trá.
Minh Tuệ không phát ngôn chống ai, không làm hại ai, không giành ghế ai. Sư chỉ đi, và đi mãi, như một người thắp nhang cho mặt đất, như một bước chân vô ngã giữa thời loạn chữ nghĩa và quyền lực. Nhưng sư rất có thể sẽ bị chặn lại một cách nào đó, bị buộc phải ngồi yên một chỗ — để khỏi “làm loạn lòng dân”.
Và nếu điều đó xảy ra, thì thật đáng buồn.
Bởi nguyện ước giản dị của hành giả Minh Tuệ chỉ là được bước đi trong thanh tịnh, không xin gì ai, không để lại gì ngoài dấu chân trên đất và niềm tin trong lòng người.
Có thể trong mắt một số người, sư Minh Tuệ là “lệch chuẩn”. Nhưng chính cái “lệch” ấy mới là thước đo cho những gì chúng ta đã đánh mất.
---
PN – 8/8/2025
(Biên tập lại từ hai bài viết trong chuỗi “Nói Chuyện Với Tách Cà Phê”)
Quan sát tranh trong ảnh:
Những bức tranh trên tường mang đậm tinh thần của các bộ Fractus, Impulsions hay cả tiền thân của Papyrus:
Cách bài trí phòng:
